Ελαστικά Αυτοκινήτων: Κομμάτι της κυκλικής οικονομίας

Το μοντέλο Κυκλικής Οικονομίας και Βιώσιμης Ανάπτυξης ανοίγει νέους ορίζοντες στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα προϊόντα στο τέλος του κύκλου ζωής τους. Στον τομέα της ανακύκλωσης αυτοκινήτων, η ανάκτηση των μεταχειρισμένων ανταλλακτικών και η ανακύκλωση των υπολειπομένων στοιχείων είναι οι αντίστοιχες πρακτικές. Όμως από τα πρώτα στάδια της διαδικασία ανακύκλωσης του αυτοκινήτου, είναι η αφαίρεση των συστατικών στοιχείων που μπορούν να βλάψουν το περιβάλλον. Μέρος αυτών αποτελούν και τα ελαστικά.

Τι γίνεται όμως με αυτά τα ελαστικά που έφτασαν στο τέλους του κύκλου ζωής τους; Καταλήγουν στα χωματερές;

Όχι φυσικά! Ακολουθούν ξεχωριστά το δικό τους κύκλο ανακύκλωσης.

Η περίπτωση των ελαστικών τέλους κύκλου ζωής στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής διαχειρίζονται μέσω της Ecoelastika από το 2004. Η εταιρεία συλλέγει και ανακτά σήμερα πλέον του 90% των ποσοτήτων ελαστικών που εισέρχονται στην ελληνική αγορά είτε επάνω σε οχήματα είτε ως ανταλλακτικά για αντικατάσταση παλαιότερων φθαρμένων ελαστικών

Η φιλοσοφία του συστήματος της βασίζεται στην αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού. Αυτό σημαίνει ότι ο παραγωγός επωμίζεται την ευθύνη, τόσο να οργανώσει τη διαχείριση των παλιών ελαστικών όσο και να καλύψει το σχετικό κόστος. Γι’ αυτό, μέλη της Ecoelastika αποτελούν όλες οι εταιρείες εισαγωγής ελαστικών και οχημάτων της ελληνικής επικράτειας.

Τα ελαστικά τέλους κύκλου ζωής πηγαίνουν ολόκληρα ή προτεμαχισμένα σε μονάδες ανάκτησης. Στην Ελλάδα υπάρχουν 4 μονάδες πλήρους μηχανικής επεξεργασίας ελαστικών για παραγωγή άλλων προϊόντων με βάση το βουλκανισμένο καουτσούκ, καθώς και 2 μονάδες παραγωγής εναλλακτικού καυσίμου.

Τα ελαστικά των αυτοκινήτων, πέρα από το καουτσούκ, περιέχουν και ποσότητες μετάλλου, όπως χάλυβα και σίδηρο, σε ποσοστό που φτάνει και το 15% του βάρους του ελαστικού. Οι ποσότητες αυτές μπορούν να διαχωριστούν και να επαναχρησιμοποιηθούν ξεχωριστά. Ύστερα από αυτή τη διαδικασία, αυτό που περισσεύει είναι τρίμματα ελαστικού σε μορφή μικρότερων τεμαχίων, κόκκων ή πούδρας. Είναι γεγονός ότι μέχρι στιγμής σε αυτή τη μορφή δεν μπορούν να αποτελέσουν πρώτη ύλη για την παραγωγή νέων ελαστικών. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρώτη ύλη για τη παραγωγή άλλως προϊόντων.

Συγκεκριμένα, χρησιμοποιούνται ως:

Μικρότερα τεμάχια (chips) για:

• Μονωτικό υλικό σε κτίρια και ηχομόνωση
• Αύξηση της διαπερατότητας του νερού και καλύτερη στράγγιση

Κόκκοι για:

• Τεχνητή τύρφη σε γήπεδα τένις
• Υλικό για τάπητες αγωνιστικών αθλημάτων στίβου
• Υπόστρωμα για γήπεδα ποδοσφαίρου
• Δάπεδο σε παιδικές χαρές
• Πλακάκια-επιστρώσεις για εσωτερική και εξωτερική χρήση

Πούδρα (σκόνη) σε:

• Ράγες τρένων
• Επίστρωση δρόμων
• Προφυλακτήρες και φτερά αυτοκινήτων

Τι συμβαίνει στην Ευρώπη

Πλέον στη Ευρώπη ποσοστό λιγότερο από το18% των ελαστικών καταλήγει σε ΧΥΤΑ, ενώ περίπου το 35% ανακυκλώνεται και ένα άλλο 35% χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανακύκλωσης ελαστικών  έφτασε το 67% το οποίο είναι ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη.

Ακόμα πιο σημαντικά είναι τα στοιχεία της ETRA που φανερώνουν ότι απαιτούνται 121.000 μονάδες ενέργειας για την παραγωγή 1 κιλού νέου καουτσούκ, ενώ μόλις 2.200 μονάδες ενέργειας για την παραγωγή 1 κιλού τρίμματος από ανακυκλωμένο καουτσούκ .

Το αποτέλεσμα είναι να παράγονται 4,35 τόνοι CO₂ από τη διαδικασία παραγωγής φυσικού καουτσούκ, αλλά μόλις 97 κιλά CO₂ για την παραγωγή της ίδιας ποσότητας ανακυκλωμένου καουτσούκ. Επομένως το όφελος είναι διπλό τόσο για την αποφυγή της διόγκωσης του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, όσο και για τη διαδικασία βιώσιμης διαχείρισης των διαθέσιμων φυσικών πόρων.